Kva ynskjer Jesus seg til jul?

Dette er ei juleandakt som eg skreiv for Sykkylvsbladet i 2001, altså for 20 år sidan:

Kva ynskjer Jesus seg til jul?

Eg sit og ser ut. Tåka ligg tett, og det er mørkt sjølv om klokka ikkje er meir enn to. Mange tankar fer gjennom hovudet. Lys og mørker. Det gode og det vonde. Varme og kulde.

Eg gler meg til jul; fri frå jobben, familien samla, julestemninga, maten, tradisjonane, barneminna, juleevangeliet, Jesu fødsel, songane, glitrande tre, dalande englar . . .

Vi har det lyst og godt og varmt. Vi er velsigna, tenkjer eg.

Det har blitt enno mørkare ute. Eg veit det er mange som ikkje gler seg til jul, som har det mørkt, vondt og kaldt inni seg. Jula med alle sine lyse, gode og varme ingrediensar gjer ting berre verre. Kvifor kan ikkje alle ha det godt? Kvifor kan ikkje Gud gripe inn slik at alle blir fylt med fred, glede og kjærleik? Kvifor kan Han ikkje sprenge himmelen og øse all sin velsignelse over oss, slik at alle blir lykkelege?

No er det snart heilt mørkt, og ein tanke slår ned i meg. Kva ynskjer Jesus seg til jul? Kva ynskjer Han, der han sit ved Guds høgre hand, og ser på skaparverket sitt?

Foto: Dag Knardal

Like før Jesus vart korsfesta bad han ei lang bøn som ein kan lese i Johannesevangeliet, kapittel 17. I vers 24 i denne bøna trur eg Jesus sitt juleynskje er nedskrive:

"Far, eg vil at dei du har gjeve meg, skal vera hjå meg der eg er, så dei får skoda min herlegdom, som du har gjeve meg av di du elska meg før verda vart grunnlagd." Jesus ber, "Far, eg vil . . .". Det er dette Jesus vil ha.

Kvifor vil Jesus at vi skal være hjå Han, der Han er? Er det fordi Han er einsam og treng oss? Nei, det er for at vi skal få sjå Hans herlegdom. Det er ikkje Han som treng oss, det er vi som treng Han. Kva er Hans herlegdom? Den er nok mykje lysare og betre og varmare enn vi kan fatte, og uttrykkje med menneskeord.

Men dette er berre ein del av Jesus sitt juleynskje. Han vil ikkje berre at vi skal få sjå, men at vi skal få.

I vers 26 kan vi lese: "Eg har kunngjort namnet ditt for dei og skal kunngjera det, så den kjærleiken du har hatt til meg, kan vera i dei, og eg sjølv kan vera i dei." Tenk på det! Han sjølv, med all sin kjærleik og herlegdom ynskjer å bli ein del av oss! Jesus i oss! Det er det Jesus vil!

Og så blei Jesus fanga, dømt, piska og korsfesta, og så døde Han. Han blei straffa, for alt det mørke, vonde og kalde vi menneska har utretta opp gjennom tidene.

Det har blitt heilt mørkt ute. Heilt mørkt. Men inni meg brenn eit lysande, godt, varmt håp som Jesus har gitt meg, og som Jesus vil gi til alle som søkjer Han. For Jesus stod opp frå dei døde! Han lever!

Jesus sitt juleynskje, er ei gåve til oss. For så elska Gud verda at Han gav. Han gav og ynskjer å gi seg sjølv til oss. Denne gåva er kjøpt og betalt. Det Han ynskjer seg til jul, er at vi tek imot Han! At vi seier, "velkomen inn, det er rom for deg . . . ."

Ole Brum Kirka

For 13 år sidan fekk eg ein ide. No er det svært vanleg at eg får idear.  Dei fleste endar på på ide-stadiet, men denne ideen fekk eit litt lengre liv før den vart "parkert".

For 13 år sidan var eg, saman med Ingrid, kona mi, pastor i Sykkylven Vineyard. Vi  hadde vore gjennom mange "ups and downs" sidan starten i 1996, og eg  hadde opparbeida mange tankar om den kristne forsamlinga.

Det eg såg i kirkelandskapet og i eigen forståelse av røyndomen, var at det var mykje polarisering og kategorisering. Vi er sånn og dei er sånn.  Og vi er absolutt ikkje sånn som dei og den. Som eit lite og lite kjent kirkesamfunn måtte vi ha noko å svare når folk spurte; kva er Vineyard, kva er spesielt med Vineyard,  kva . . . ?

Eit klassisk eksempel er at vi sa; vi går ikkje til kirke, vi er kirke. Kirke er ikkje ei  bygning, men folk. Du blir ikkje kristen av å gå til kirke, like lite  som du blir hamburger av å gå på McDonalds.

Men etter å ha reflektert over dette ei tid og lest og høyrt mange vinklingar, vart bildet mykje meir nyansert og komplekst. Då fekk eg denne ideen om å skrive ei bok med tittelen "Ole Brum Kirka" og med underttittel/tekst henta frå 4. Mosebok 14:8:

'Om han har si glede i oss,

fører Herren oss inn i dette landet og gjev det til oss,

eit land som fløymer med mjølk og honning.'

Boktittelen er henta frå historia der Petter Sprett spør Ole Brum om han vil ha  mjølk eller honning, og Ole Brum svarar "ja takk!" Denne haldninga er  ofte brukt i negativ forstand, om folk som vil ha både i "pose og sekk", men eg tenkte den i positiv forstand, der ting og tang rett og slett  blir både betre og sunnare, når ein tenker både–og. (Dessutan, i Ole Brum historia står det også vidare; men etter å ha tenkt seg om litt, legg han til for å ikkje virke grådig: «Men det er ikkje så viktig med brødet». Handlar altså ikkje om grådigheit) 

 

Boka kunne like godt ha fått tittelen "Den radikale middelveg", men den var allereie brukt i "The quest for the radical middle" av Bill Jackson (tidlegare Vineyard-pastor).

 

I denne boka skriv Bill Jackson: 

 

Den som er radikal vel enten-eller. 

Den som søkjer middelvegen vel verken-eller. 

Den som går på den radikale middelveg vel både-og. 

 

Eg tok til å skrive boka, ei periode svært entusiastisk, og eg har framleis eit halvferdig manuskript liggande på OneDrive.

 

Her er nokre av overskriftene: 

Framgang og motgang 

Glede og sorg 

Lik og ulik 

Heilag og syndar 

Allereie og ikkje enno 

Kongebarn og tenar 

Guds verk og vårt verk 

Gamalt og nytt 

Forutbestemt og frivillig 

Ordet og Anden 

Open og kritisk 

Nåde og sanning 

Lett og vanskeleg 

Bygning og folk

 

Etter kvart som eg skreiv vart det fleire og fleire både-og, det vart meir og meir omfattande, og så gav eg opp heile prosjektet. 

 

No har åra gått.

 

Eg og Ingrid har blitt katolikkar. Vi har konvertert frå ein slags (Vineyardsk) protestantisk tru og praksis til katolsk tru og praksis. Ein av ingrediensane mine i valet om å konvertere var nettopp dette med både-og, og då tenker eg spesielt (men også andre ting) på utsegnene frå reformasjonen om bibelen åleine og tru åleine.

 

Under reformasjonen vart det definert 5 slike åleine-utsegn. 

 

Sola scriptura - skrifta (bibelen) åleine, Sola fide - trua åleine, Sola gratia - nåde åleine, Solus Christus - Kristus åleine og Soli Deo gloria - Til Guds ære åleine. 

 

Desse "åleine" utsegna var ein reaksjon/protest til den katolske tru og praksis på den tida, og det er alt for omfattande å gå inn i alle desse i denne bloggen; eg vil berre sei litt om dei to første.

 

Sola scriptura. I katolsk tru er det bibelen og tradisjonen, både - og, samlinga av dei inspirerte bibelske  skriftene og korleis innhaldet i desse skriftene og muntlege overleveringar har blitt forstått/tolka opp gjennom tidene. Tolkningar og overleveringar som har tålt tidens tann, også kalla ortodoksi.

 

Sola fide. I katolsk tru er det tru og gjerningar, både - og, der ei levande tru medfører gjerningar, og gjerningar bles liv i trua ved Guds aktive nåde. Gud som verkar i oss. Guds verk og vårt verk. Symbiose der Gud er i førarsetet. 

 

Spesielt sola scriptura har medført mykje rabalder, mange tolkningar, mange splittelsar og konflikter, tusenvis av kirkesamfunn og sekter.

 

Det høyrest kanskje litt arrogant ut, men eg trur eg har funne Ole Brum Kirka, den radikale middelveg som leier meg til eit land som flyt av mjølk og honning. Eg ser sjølvsagt stykkevis og delt som dei fleste andre, men kjenner at eg frydar meg over å vere på det sporet eg er idag. 

 

Og ja, Kirka er folk. Men den er også bygningar, arkitektektur, historie, liturgi, sakrament, kunst, musikk , kirkeklokker, heilage rom, heilage ting og heilage stadar som omfavnar oss med mild og generøs rikdom. Kansje meir enn det også. Kvifor skal vi innsnevre og sortere kirkesamfunn til smale, snevre, blodfattige kategoriar? 

 

Herre, 

før oss inn i landet 

som fløymer med mjølk og honning.

'Om han har si glede i oss, fører Herren oss inn i dette landet og gjev det til oss, eit land som fløymer med mjølk og honning. ' 4. Mosebok 14:8 https://my.bible.com/bible/119/NUM.14.8'Om han har si glede i oss, fører Herren oss inn i dette landet og gjev det til oss, eit land som fløymer med mjølk og honning. ' 4. Mosebok 14:8 https://my.bible.com/bible/119/NUM.14.8'Om han har si glede i oss, fører Herren oss inn i dette landet og gjev det til oss, eit land som fløymer med mjølk og honning. ' 4. Mosebok 14:8 https://my.bible.com/bible/119/NUM.14.8'Om han har si glede i oss, fører Herren oss inn i dette landet og gjev det til oss, eit land som fløymer med mjølk og honning. ' 4. Mosebok 14:8 https://my.bible.com/bible/119/NUM.14.8

Barnet i meg

vaksen

stor og klok

ansvar og plikter

tene pengar og etablere

lage tryggleik og stabilitet

normer og fast grunn

forvalte og forplante

gi mat og oppdra

sette grenser og oppmuntre

inspirere og motivere

følgje opp og korrigere

eg sit i ein stol og ser på sola som går ned i havet

nok ein dag går mot slutten

eg sig djupt nedi putene

ser mot horisonten og drøymer

barn

liten og lur

uansvarleg og søkande

lage bråk og ubalanse

prøve ut og sprenge grenser

ta imot og nyte

distrahere og romstere

lage rare lydar og lukter

sprelle og springe

inn i dei trygge armane

som eit lite barn

- - - 

Dikt - Dag Knardal - Råket i Kristiansund - 3 januar 1996

Undring

Då eg gjekk i barneskulen, 5. eller 6. klasse, sendte læraren min (Vada) meg på høyrsels-test. Bakgrunnen var at når han stilte spørsmål til meg så svara eg ikkje. Dette skjedde så ofte at han fekk mistanke om at eg hadde svekka høyrsel. Vel, testen viste at høyrselen var heilt i orden. 

Det som hadde blitt oppdaga var ein personleg eigenskap som går på at når eg tenker, filosoferer, dagdrøymer, undrar meg, då blir eg døv. Eg veit ikkje om dette er ein fordelaktig eigenskap, men slik er det no. Kona mi, Ingrid, syns etter 43 års ekteskap, at det er like irriterande kvar gong eg ikkje høyrer. Dette til tross for at Ingrid har ei svært høyrbar stemme.

Anyway. Eg tenkte å skrive litt om undring.

Ei vanleg oppfatning (i alle fall blant filosofar) er er å forstå menneskets evne til undring som filosofiens opphav. Arne Næss  (død 2009) skriv for eksempel i boka "Livsfilosofi" at: Filosofien begynner med undring og slutter med undring - dyp undring.

Filosofen Paul Martin Opdal (død 2014) har skrive ein del om undring (og barnets undring). Ifølge han oppstår undring når ein tek eit skritt tilbake og tenker gjennom det som elles verkar sjølvsagt. For å gjere det tydeleg kva han meiner med undring lagar han eit skilje mellom det å vere nysgjerrig og undring. Denne skilnaden har å gjere med å stille daglegdagse, vitskapelige og tekniske spørsmål på den eine sida, og reise eit filosofisk problem/spørsmål på den andre sida. For eksempel når ein spør om kva klokka er, eller kva slags materiale den er laga av, så er det nysgjerrigheit. Men spør du kva tid er, så er det undring som ligg til grunn for spørsmålet.

Ein mann som undrar seg
(teikning: Dag Knardal)

I bibelen er det mykje ein kan undre seg over, og ein treng ikkje vere filosof for å undre seg. Mange underlege ting skjer. I dei fire evangelia står det stadig vekk at disiplane undra seg over det og det. Ikkje minst det Jesus sa og gjorde. Jesus gjorde mange teikn og under som dei undra seg over, dei og alle andre som fekk det med seg.

Gåing på vatten. Stilling av storm. Multiplisering av fisk og brød. Makt over demonar. Blinde som såg og lamme som gjekk. Vekking av døde (Lasarus) og oppstoda frå dei døde (Jesus). Etc.

Kan dette vere sant? Har det klikka for oss? Kva i alle dagar er det som skjer? Nei dette forstår eg ikkje!

Opp gjennom historia er det mange som har undra seg over desse Jesus-historiane og andre ting i bibelen, og denne undringa har ført folk til tru og djupe openberringar om om korleis alt heng saman, ja, rett og slett gitt gode svar på dei aller djupaste eksistensielle spørsmåla; kvar kjem vi frå, kvar(og kven) er vi, kvar skal vi. Og så har det ikkje berre vore undring, men også under opp gjennom tidene. Undera tok ikkje slutt med Jesus. Det skjer teikn, under og mirakel idag, lett tilgjengeleg på nettet for dei som er opne for det, dei som undrar.

Undring har potensiell sprengkraft i seg. For C.S. Lewis (også filosof, mest kjent for Narnia-bøkene) var det ei togreise som skulle til. Han gjekk ombord på toget som ein som ikkje trudde på Gud og Jesus og den kristne trua. I løpet av togreisa sat han og undra seg over dei historiske kjensgjerningane i høve Jesu død og oppstode. Då han gjekk av toget var han ein kristen. Sånn kan det gå når ein undrar seg.

Undring er noko som borna er flinke til. Eller, flinke er vel feil ord, det er nemleg heilt naturleg for born å undre seg. Dei undrar seg over det meste og stiller undrande og nysgjerrige spørsmål. Det er slik dei utviklar seg.

Eg trur vi har noko viktig å lære av borna, og eg har ein mistanke om at Jesus meiner det same.

I Markus evangelium kapittel 10 vers 13 til 16 står det: Dei bar småborn til Jesus for at han skulle røra ved dei, men læresveinane viste dei bort. Då Jesus såg det, vart han sint og sa til dei: «Lat småborna koma til meg og hindra dei ikkje! For Guds rike høyrer slike til. Så tok han dei inn til seg, la hendene på dei og velsigna dei.

Eg trur at å ta imot Guds rike som eit lite barn, handlar om undring, open undring.

Eg trur også at undring (barnesinn) er den beste medisin mot skråsikkerheit. Skråsikkerheit set ein stoppar for det meste, medan undring gjev utvikling og framdrift.

Dette og mangt anna undrar eg meg over og blir døv.

Englesong

Det eg skal skrive om no, skjedde hausten 2002, då eg og Ingrid var pastorar i Sykkylven Vineyard. Det var ein grå søndag. Vi skulle ha gudsteneste og vi var slitne. 

Denne sommaren hadde vi vore utsett for ei bilulykke i ei 80-sone på hovudvegen i Sykkylven. Ein forkjørsveg. Vi køyrde rett inn i ein bil som kryssa vegen. Bilen vår vart snurra rundt, men vi hamna ikkje i grøfta. 

Det vart mykje styr og sjokk og blod og ambulanse og helikopter. Eg fekk helikopter og morfin, Ingrid fekk ambulanse og sjokk. Kortversjonen er at vi begge slapp frå det med kvar sin nakkesleng, der Ingrid sin var mest alvorleg. Den andre bilen havna utpå marka nedom vegen. Så vidt vi veit gjekk det fint med han som sat i bilen der.

Og no, nokre veker seinare, skulle vi altså ha gudsteneste kl.17:00 på Strømmefabrikken. Ingrid sat på kontoret og førebudde dagens tale, medan eg skulle leie lovsongen og sat rundt eit hjørne inne i stova vår, spelte gitar og song og valgte ut songar til samlinga. Men, vi var altså slitne, slitne og motlause, framleis med smerter i nakken og kroppen. Ein svært grå søndag.

Med eitt høyrde Ingrid vakker, ja himmelsk vakker, fleirstemt song inne frå stova og lurte på kva i alle dagar som skjedde. Ho reiste seg og gjekk inn for å sjekke, men fann berre meg som sat der og øvde. Ho spurte meg om eg har høyrt koret. Det hadde eg ikkje.

Englesong
(teikning: Dag Knardal)

For ordens skuld; Ingrid har ikkje for var vane å høyre slikt. Dette var første og så langt siste gong. Vi konkluderte med at vi måtte ha hatt eit englekor på besøk.

Den grå dagen fekk sterke varme fargar og vi fekk styrke til å gjere det som stod på programmet. 

' Herren er nær hos dei som har eit sundbrote hjarte, han frelser dei som har ei knust ånd. ' Salmane 34:19

Preikesteinen på Rovde

I mi ferd mot det katolske, var gamle røter eit tema eg tok til å studere sist vinter. Midt opp i lesing om kirkefedre og ørkenfedre i dei første århundra etter Kristus, tenkte eg; - kva med Rovde, kva slags røter har vi her? 

Med litt googling fann eg snart ut at her har vore ei stavkirke, sannsynlegvis bygd ein gong på 1300-talet. 

Ein dag eg var på butikken (den einaste butikken vi har - Coop Marked Rovde) såg eg Hallstein Ljoså, og då tenkte eg at han veit sikkert meir om dette. Han sa då at det er ikkje så mykje vi veit om denne stavkyrkja. Han nevnte også det var gitt ut eit hefte om Rovde kyrkje som eg burde sjekke ut, samt at det nedom dagens kyrkje skulle være ein preikestein som vart brukt ved feiring av messe ein gong for lenge sidan!

Eg vart litt nysgjerrig på denne steinen og tok meg ein tur og leita. No var det svært mange steinar der, og eg fann ingen som som kunne minne om ein preikestein slik eg såg den føre meg.

Ein kveld ut på våren banka det på døra, og der stod Hallstein med eit eksemplar av heftet om Rovde kykje. Eg (vi) inviterte han inn. Vi fekk oss ein hyggeleg prat om det eine og det andre. Og så gav han meg heftet og sa at eg skulle få det. 

I heftet er det i første rekke Anders Søvdsnes (1888-1972) som bidreg med historiske glimt. Det står i føreordet at han gjennom mange år hadde lagt ned eit kjempearbeid med å granska alle tilgjengelege kjelder.

Etter kvart tok eg til å lese litt i heftet. I kapittelet "Kyrkjene på Rovde" forfatta av Anders Søvdsnes, står der litt om steinen:

"Kva tid Ordet fyrste gong lydde frå kyrkjebakken på Rovde, hev tidi gløymt. Det kan vera verd å nemna, at på bakkekanten nord for kyrkjegardsmuren låg ein stein, som vart kalla "Preikesteinen". Då kyrkja som no er vart bygd, vart steinen sundskoten, men noko av han ligg att. I eldre tid vart staden her ved kyrkja kalla «Korsen». Det ligg nær å tenkje seg at her hev vore ein av desse korsstadane, som det var fleire av her på Vestlandet. På desse stadane vart det reist ein steinkross. Det var ein helga stad der folk samlast og høyrde messe."

Så, 11 juli, 3 dager etter at eg og Ingrid hadde blitt katolikkar (sjå her: Den dagen vi konverterte), var det ein som heiter Stig Stanghelle som la ut eit innlegg på Facebook-gruppa "Minner fra Rovdestranda". Han skreiv om steinen og sa at det var ei skam at eit slikt kulturminne berre skulle ligge gjengrodd på ein bakkekant. Han oppfordra grendalaget og soknerådet til å ta tak i saka.

Folk på gruppa vart engasjerte og oppfordra Stig til å ta bilde av steinen og publisere. Det gjorde han. 13. juli tok eg og Ingrid oss ein tur for å finne steinen. Og ja, vi fann den.

Her er altså steinen. Preikesteinen.
Eg syns eg ser opp til fleire kors på den.
Foto: Dag Knardal

Ingrid sjekka om steinen fungerte, og det gjorde den. 
Foto: Dag Knardal

Dette var altså ein helga stad som dei kalla "Krossen" der folk sannsynlegvis var samla og høyrde messe. Og då tenker eg: der skulle eg ha likt å vore, på ei slik messe, ei katolsk messe på Rovde i middelalderen. Dette kan vi kalle kyrkje i si aller enklaste form. Ein treng ikke eit kirkebygg (eller steinar for den del) for være kyrkje. Kyrkja er forsamlinga, menneska, ikke ei bygning.

Men, så vart det altså bygt ei stavkyrkje så folket og presten og klokkaren og andre involverte kom seg innandørs. Med vårt klima er det stort sett ein fordel å kome seg innandørs. Anders Søvdsnes skriv ein del om denne stavkyrkja som var lita og enkel, meg eg har lyst å avslutte dette innlegget med litt av det han skriv om oppgåvene til klokkaren eller degnen som han vart kalla, for å gi eit blikk inn i kva som gjekk føre seg i den fyrste tida etter at kristendomen hadde blitt etablert seg i Norge:

I erkebisp Jon sin kristenrett er det føresegner om degnen sine plikter og arbeid. Han skulle kveikja altarljosa, kle på presten for altaret, halda reine dei heilage kara, syrgja for at der var brød og vin og døypevatn, halda orden i kyrkja og elles gå presten til hande med messetenesta. Han skulle ringja med kyrkja sine klokker, derav namnet klokkar, som var nytta jamsides med nemninga degn. Degnen skulle også, utanom sundagane, taka seg av å læra born og ungdom barnelærdomen. Barnelærdomen var tilskipa av kardinal Nikolaus Brekespear då han var i Noreg og skipa erkebispembetet i 1152.

Opphaveleg var barnelærdomen Fadervår og trusartiklane. Men etter erkebisp Jon sin kristenrett kom også Maria-verset «Ave Maria» med i barnelærdomen. Frå midten av 14. hundreåret var også dei 10 bodorda ein del av barnelærdomen. Var ikkje klokkaren (degnen) dugande til å gjeva denne kristendomsopplæring, «Da maa de oc icke være Sognedegne», heiter det i den danske kyrkjeordinansen.

Opplæringa gjekk for seg på den måten at klokkaren sa fram katekismetekstene, og borna tok det oppatt så ofte at dei kunne det. Presten skulle også i preikene og ved skriftemål leggja ut om barnelærdomen. Etter erkebisp Jon sin kristenrett skulle borna gå til skrifte frå dei var 7 år. I fall dei då kunne seia fram Fadervår, trusartiklane og Ave Maria, kunne dei også få gå til altars. Frå dei var 12 år, hadde borna plikt på seg å gå til altars.

No er det mykje som har endra seg sidan den tid, mykje til det betre sjølvsagt, men eg er usikker på om alt har blitt betre? Eg for min del kunne faktisk godt tenkt meg daglege messer, ringing med kyrkjeklokker fleire gongar for dag og ei kyrkje som er åpen kvar dag så ein kan gå inn og berre være stille, be, kontemplere, tenne lys  . . . . 

Ekteskapskrisa

Då alt rasa

Eit mørkt kapittel i livet til meg og Ingrid.

Årstalet er 1989. Eg er gift med Ingrid, har tre barn og bur på Ytterland på Valderøya. Eg har siste åra jobba i oljebransjen, vekependla, d.v.s jobb mandag til torsdag og så langhelg.

Eg hadde bevega meg langt vekk frå Gud (men han var nok ikkje langt vekke frå meg). Eg såg på meg sjølv som fritenkar. Eg hadde utvikla meg til ein introvert og sjenert person. Eg hadde to vener på Valderøya og synest det var rikeleg. Ingrid var stikk motsatt. Ho kjende dei fleste og hadde mange vener. Likevel kjende ho seg verdlaus på innsida.

Eg hadde det absolutt ikkje bra i vekene, og alt stod og fall med at vi skulle ha det bra i helgane. Men det hadde vi ofte ikkje. 

Ei helg køyrde vi ein tur ut på Giske og gjekk ned i fjøra. Ingrid ville snakke med meg om noko. Så sa ho at ho ville vi skulle skille oss. Ho sa vi hadde glidd frå kvarandre og at ho ikkje hadde følelsar for meg lenger. Eg tok det ikkje så tungt i starten. Trudde ikkje det var så alvorleg. Trudde det skulle gå seg til.

Så skjøna eg etterkvart at det var alvor. Ingrid hadde blitt forelska i ein annan mann, ein som sette pris på henne, ein som såg henne og likte henne og var forelska i henne. 

Då var det som heile livet mitt rasa saman og eg tok til grine. Det var ei demning som brast. Det var 15 år sidan sist eg grein. Den gongen grein eg i dagevis etter at far min døydde i ei ulykke. Etterkvart greidde eg å ta meg saman og slutta heilt å grine. Så gjekk det altså 15 år utan grining, men no brast demninga. Eg grein og grein og det irriterte Ingrid voldsamt!

Vi ramla begge ned i eit djupt, svart hol. Grininga og sjalusien min gjorde situsjonen berre verre og verre. Eg vart sjukmeld. Både eg og Ingrid mista matlysta. Ingrid vart etter kvart 46 kg og eg 60. Vi måtte ha sovetablettar for å sove, men sovetablettane gav oss mareritt. Det var ei forferdeleg tid.

Søstra til Ingrid, Eldbjørg, og mannen hennar, Trygve, som var prest i Sykkylven, tok til å hjelpe oss. Dei kom og rydda i huset og kjøleskapet (!) og snakka med oss og prøvde å snu situasjonen. 

Ungane vart sendt til besteforeldra i Ørsta. Vi var heilt apatiske.

Etter ca 3 mnd var alt heilt fastlåst. Ingrid var absolutt ikkje interessert i å prøve på nytt. 

Alle, inklusive meg var no innstilte på at det kom til å ende med skilsmisse.

Då alt snudde

Så ein kveld var Ingrid på besøk med Eldbjørg og Trygve. Denne kvelden fekk dei besøk av eit ektepar som var misjonærar i Israel, Bjørg og Terje Bakke. Dei spurde om dei kunne få be for Ingrid. Ingrid såg ikkje heilt poenget med dette, men gjekk no med på det. Terje tok til å be for henne og Ingrid har seinare sagt at når han bad for henne var det som om han kjende henne og talte rett inn i livet hennar. Bjørg kom med oppmuntringar til Ingrid og sa ho var fin. Dette gjorde inntrykk på ei som følte seg verdlaus og langt frå fin.

Etterpå sette Ingrid seg utanfor huset for å ta seg ein røyk. Så såg ho opp mot himmelen og bad "viss du finns Gud, så ta vekk skyene og vis deg på himmelen". Det skjedde ingen ting. Så bad ho til Gud om at ho måtte få sove utan tablettar om natta. Så gjekk ho og la seg utan å ta tablett, og sov heile natta!

Neste dag var ho ifølge søstra heilt forandra. Ho ville avstad og å kjøpe strikketøy, apatien var som blåst bort, og det aller viktigaste, ho ville at vi skulle prøve på nytt! Ho som absolutt ikkje ville dagen før, ville no.

Denne natta snudde alt.

Jesus greip inn i livet vårt.

Den som les dette kan gjerne tenke seg andre forklaringar på det som skjedde. At det kanskje var psykiske eller fornuftsmessige ting som gjekk seg til på ein heilt naturleg måte. Men vi som kjente situsjonen frå innsida, vi som kjente det på kroppen, vi som gjennomlevde marerittet eller såg det på nært hald, vi må berre konkludere med at det skjedde eit mirakel.

Nokre månader seinare vart huset på Valderøya solgt og vi flytta til Sykkylven for å prøve å starte på nytt. Vi leigde eit gammalt hus, Erik-garden. Eg starta ein sjarmoffensiv som etterkvart gav resultat. Sakte men sikkert skjedde ei endring. Vi vart etterkvart kalla turtelduene.

Dette vart eit vendepunkt på mange områder. Ikkje minst åndeleg og kunstnerisk. 

Det kunstneriske kan kanskje illustrere litt av det som skjedde. Før denne krisa lagde eg mange dystre tegningar i svart/kvitt. Etter krisa vart det ein eksplosjon av fargar og lystbetonte eller humoristiske motiv. Her nokre få eksempel:

FØR

ETTER

Etter dette vart ikkje livet ein dans på roser. Vanlege liv er vanlegvis ikkje det. Men kjærleiken har vore levande (sjølvsagt med nokre ups and downs) heilt fram til idag, 32 år seinare. For oss er dette det sterkaste og viktigaste som har skjedd i livet vårt. Historia om den gongen Gud greip inn i Ingrids vilje, frå å ikkje ville til å ville prøve.

Det vi har lært, og stadig lærer av dette:

• At Gud har makt til å gripe inn i vanskelege, umulege stitasjonar og snu opp ned på alt. Når det ser som mørkast ut, kan han kome med sitt lys og vise vegen inn i nye spennande landskap som ein ikkje veit eksisterer.
• At det er god hjelp i å ha nokon å snakke med, og det er viktig å be om hjelp. Det var nok Jesus som kom og vaska kjølskapet vårt den gongen på Valderøya! Og i samtalane var der nok dråpar med liv som var med på snu situasjonen. Stor takk til Eldbjørg og Trygve og Ingrids foreldre i Ørsta!
• At ikkje alle ekteskapskriser endar akkurat slik som vår. Gud er ikkje ein automat. Guds vegar kan være svært vanskelege for oss å forstå. Men Gud er god og der er ein veg for alle!
• At vi ikkje kan ta kjærleiken for gitt. Den treng service og vedlikehald. Vi brukar kansje tid og pengar på sånt når det gjeld bilar og hus og heim. Men ekteskapet treng også stadig fornyelse, oppgradering og opprydding. (note to self)

Den dagen vi konverterte

8. juli 2021 vil bli ståande som ein av svært viktig dato i Ingrid og mitt sitt liv. Om kvelden den dagen la eg ut dette på facebook:

I dag har vore ein svært spesiell og minnerik dag for Ingrid og meg. På seljumannamessa på øya Selja, i nydeleg vær, vart vi tatt opp i den katolske Kirkes fulle fellesskap. Samtidig feira vi vår bryllaupsdag nr. 43!

Opptagelses-sermonien (ferming) med Biskop Erik Varden til venstre,
pater Khiem (vår lokale prest) med ryggen til og noko raudt,
samt Ragnhild Høen vår fadder bak oss.
Foto: Sigve Knardal

På facebook-innlegget fekk eg mange fine og gode ord og gratulasjonar, både vedrørande bryllaupsdagen vår og valget av trussamfunn. Nokre var litt undrande. 

Til ein forklarte eg at det var som å lande og kome heim. No veit eg at dette er eit uttrykk som veldig mange konvertittar har brukt, slik at det nesten blir ein klisje. Så eg vil berre kort sei litt om kva eg legg i det. Det betyr ikkje at eg er komt i mål. Eg er ein pilegrim. Eg er på veg. 

Dette vart også bekrefta gjennom biskop Vardens helsing til oss rett etter sermonien. Han sa rett og slett "god tur!" 😀.

Nei det betyr heller at vi etter mykje om og men (som eg delvis har skrive om før), har valgt det kristne felleskapet som er eldst, som har tålt tidens tann, gjennom indre og ytre kampar. Vi opplever det som solid og trygt, og slik sett er det som å lande og kome heim. 

Festreise

Ingrid og eg opplevde dagen som ei festreise. Vi hadde med oss våre to eldstre born og fire borneborn. Sigve hadde med seg Palma, og Ragna hadde med seg Jonas, Oda og Simon. Det var sjølvsagt ekstra stas å ha nokre av vore nermaste med på den store dagen. Her er nokre foto-glimt:

Klosterbåten ut til Selja.
Foto: Dag Knardal

Framme på Selja.
Palma, Oda og Simon kikar på fiskane.
Foto: Dag Knardal

Opptenning av røykelse.
Foto: Sigve Knardal

Vi går mot klosteret.
Foto: Dag Knardal

Prosesjonen
Foto: Dag Knardal

Framme ved klosteret.
Foto: Sigve Knardal

Spennande med ruinar :).
Oda, Simon og Palma
Foto: Sigve Knardal

Sjå gjerne også Ragnhild H. Aadland Høens (vår fadder) fyldige reportasje frå dagen: Rekordstor seljumannamessefeiring på Selja. 

Under messa kom ein admiral-sommarfugl og sette seg på alteret! Både eg og Ingrid såg den. Fadder Ragnhild knipsa den på utsida av kirkeveggen etter messa og skriv litt om symbolikken i reportasjen nevnt ovanfor. For oss vart dette eit lite himmelsk glimt midt opp i alt det andre (himmelske) som skjedde.

Sjølve opptagelses-sermonien var ganske enkel. Etter talen vart vi kalla fram. 

Så las vi alle den nikenske trusvedkjenninga. 

Så las eg og Ingrid ilag:

 "Jeg tror og bekjenner alt det Gud har åpenbart og som den 

hellige katolske Kirke tror, lærer og forkynner. Denne tro som jeg nå bekjenner og oppriktig tar imot, skal jeg med Guds nåde forsøke trofast å bekjenne og bevare gjennom hele mitt liv, så sant hjelpe meg Gud og dette hellige evangelium". 

Så sa biskopen "Allmektige Gud, vår Herres Jesu Kristi Far, du som har fridd desse dine tjenere fra synden og Hellige Ånd, Trøsteren; gi dem visdoms og forstands Ånd, råds og styrkes Ånd, kunnskaps og fromhets Ånd; fyll dem med gudsfrykts Ånd. Ved Kristus, vår Herre."

Etter dette knelte vi og biskopen salva oss begge med olje og sa:

 "Ta imot Guds gave, den Hellige Ånds innsegl."

Vi, "Amen"

Biskopen, "Fred være med deg"

Vi, "Og med din ånd."

Vi reiser oss.

Biskopen avslutta som sagt, med helsinga "God tur!"

Sånn, då var det gjort! No var vi katolske kristne 😀!!!

Til slutt i messa var det nattverd, vår første katolske nattverd, eller det som katolikkar helst kallar kommunion eller eukaristi. I ei katolsk messe er dette det absolutte høgdepunktet og om det kunne eg ha skrive langt og lenge. I korte trekk handlar det om ein open himmel, der vi får ta imot Jesus kropp ved at vi tek imot og et brød, brød som er Jesu kropp, kroppen til han som kalla seg "livets brød" (sjå Joh. 6:48-51). Han som er livets kjelde. Han som alt dette handlar om og som vi får være ein del av! Vår første katolske kommunion var ein sterk opplevelse.

Etter at programmet (13:00 - Messe, 14:00 Mat og prat-pause, 15:00 Vesper med refleksjon v/biskop Varden) var ferdig var det ny båttur tilbake til Selje. Så langt hadde været vore heilt perfekt. Ikkje for varmt og ikkje for kaldt. På YR varsla dei at det ville starte å regne klokka 16.00. 16.05 stod vi å venta på å kome ombord i båten. 16.10 kom eit skikkeleg pøsregn. Ca. 16:12 slapp vi inn i båten, våte men ikkje dyvåte. Våte og tankefulle etter mange sterke inntrykk.