Grubersane på Selja

Då eg og Ingrid starta den kristne forsamlinga Sykkylven Vineyard, hausten 1996, hadde vi av og til besøk av ein kar som heitte, og framleis heiter Håvard Sand. Han har nokre brødre som som sikkert er litt meir kjent, Aune og Vebjørn. 

Håvard besøkte oss fleire gongar dei første åra, og kjenneteiknet hans som talar var at han ofte kom med originale og kreative vinklingar på diverse tema. Dette var eit pedagogisk grep som gjorde at eg framleis hugsar ein god del av innhaldet. Ein gong han kom på besøk, eg hugsar ikkje når,  hadde han laga ein song; "Grubers-sangen". Denne hadde han laga i høve eit arrangemang på Grimerud, hovudkvarteret til UIO, ungdom i oppdrag. GRUB står for Guds Rikes Ut-Breder. Eg hugsar berre starten på refrenget; "Grubersene kommer", og vi såg for oss grubersane som kom på sine grubers-motorsyklar mot byen for "innta byen".

Etter dette vart grubers eit begrep som fleire av oss tok i bruk. Vi var grubersar og gjorde grubers-arbeid. Grubersarbeid var typisk "behind the scenes"-arbeid. Sette opp stolar og musikkanlegg, dugnad, vasking og rydding, vedlikehold, pynting og så vidare.

No nyleg var eg og Geir Flacke, min gode ven frå Vineyard-tida og seinare, ein tur til Selja for å gjere litt grubersarbeid.

Du kan lese om bakrunnen for turen her: Vi etablerer venneforening for Selja klostergård

Ragnhild Aadland Høen skriv innledningsvis:

"I 2013 var vi tre katolske familier som kjøpte Tunold-gården sammen, for å sikre jord til en fremtidig klosteretablering på Selja. 8. juli 2022 starter vi en venneforening for alle som vil være med og be og arbeide for Norges omvendelse, for kristen enhet i Norge og for benediktinernes reetablering på Selja"

Vi tok 8.00 båten frå Selje til Selja, og 14.30 båten frå Selja til Selje. Skulerute. Vel inne på Tunold-gården/Selja klostergård, fyrte vi i ovnen og kokte kaffe. Basic needs. 

Sjølve grubersarbeidet var ganske fort gjort. Vi skulle ta mål av to dører og sju vindauge som er modne og tildels overmodne for utskifting. 

Elles gjekk tida til prat, bøn, nyting av medbrakt heimebaka brød (sjå oppskrift her) og godt pålegg,  fottur til klosteret og Sunniva-grotta med ei innlagt pause med sigar-røyking i trappa ned frå grotta. Der sat vi og såg ut over klosterområdet og havet og tok inn den friske lufta blanda med "røykelse". Ein kan bli visjonær av slikt. 

Vi såg ein liten båt som kjempa på i store bølger for å få tak i ei blåse nær ein holme. Det gjekk bra. Tankane gjekk til fortid, notid og framtid. Historia om Sunniva og Seljemennene. Munkelivet på benediktiner-klosteret. Det som skjer akkurat no med venneforeninga. Visjonen om det nye klosteret.
Som grubers er vanleg å gruble litt, og så kan vi gi alt over til Han som var og er og skal kome, ein sann Gud, frå æve til æve.

Her kjem nokre knips frå turen:

På plass i Selja klostergård

Grubersarbeid

Ruinane av det gamle klosteret

Bøn i Sunniva-grotta

Pustepause

Utsikt mot klosterruinane og havet

Ingrid si sterke historie om Jesu nærvær

For mange år sidan, mot slutten av 90-talet, reiste Ingrid (min kjære) saman med ei venninne på ein kristen konferanse i forsamlinga Oslo Vineyard. Temaet for for konferansen var "Indre helbredelse" og Andrew Comiskey frå Desert Stream var hovudtalaren. 

På eit av møta på laurdag, tok Ingrid til å tenke på ei traumatisk oppleving ho hadde hatt då ho var tenåring. Det gjorde svært vondt å tenke på desse minna. Ho gjekk ut av møtelokalet og inn i skogen på utsida, grinande og fortvila over at Dag (meg) ikkje var med. Etter kvart gjekk ho inn igjen der det no var felles lovsong, og folk stod spreidde rundt omkring i salen.

Ho fann ein plass og stå og stod der med lukka auge og bad "kjære Jesus, kom å hjelp meg, dette klarar eg ikkje åleine". Plutseleg kjende ho det tok til å blåse rundt henne. Den gråruta fotside kjolen tok til å blafre. Ho såg seg rundt for å finne ut kvar vinden kom frå, om det var eit ope vindauge eller noko. Men nei det var det ikkje, og vinden bles kun rundt henne.

Ho let att augene igjen og bad vidare. Då kjende ho at nokon kom tett innåt henne, og ei hand som tok eit fast og trygt grep rundt henne. Ho åpna augene igjen, men såg ingen ting, samstundes som ho fekk ei vissheit om at Jesus hadde høyrt bøna, at Han var der, at ho ikkje var åleine, at ho var trygg. Igjen braut ho saman i gråt, men denne gongen var det gledestårer. Det gjekk ikkje lenge før ho gav seg over i lovsangen og sang av full hals.

Appearance of Christ

av Ivanka Demchuk,
Ikonkunstnar frå Lviv i Ukraina
brukt med tillatelse frå kunstnaren

Seinare kjende Ingrid at det vonde var borte som dogg for sola. Heilt borte. Minna var der framleis, men smertene var helbreda, såret var grodd. Ho fekk eit møte med den levande, oppstandne Jesus Kristus. Han høyrde hennar bøn om hjelp, kom nær, tok rundt henne og helbreda henne. På ein konferanse om indre helbredelse, var det nettop det som skjedde.

Denne historia har Ingrid delt med andre utallige gongar, og den har alltid hatt ei sterk kraft i seg. Det har den framleis. Eg tenkte at no var det på tide å skrive den ned og dele den her på bloggen. 

Naturen og det overnaturlege

20.04.23 hadde Joel Halldorf (professor i kirkehistorie og skribent i Tankesmien Skaperkraft) eit innlegg i Aftenposten med tittelen "Nordmenn virker for lite åndelige til å forstå Knausgård"

I ingressen står det:
"Karl Ove Knausgårds romanserie har tatt de svenske kritikerne med storm. I Norge er tonen en annen."

Karl Ove Knausgård

Det står seinare : "Hos Knausgård er verden fortryllet, den har en åndelig dimensjon. Og mennesket kan se dette hvis det fester blikket og klarer å holde det fast." 

og

"Knausgårds magiske realisme kan ha overrasket anmelderne, men neppe teologene. For dette er en litteratur forankret i de store religiøse tradisjonene.I disse er hverdagsmystikken og det mirakuløse ofte nær hverandre. Og leser du Knausgårds egen bibliografi finner du også, sammen med filosofi og idéhistorie, samtidige ortodokse teologer, nyplatonisk mystikk og klassiske teologer som Irenaeus og den briljante Dionysios Areopagite.

Alt dette gjorde til at eg sporenstreks (resolutt handling) tok og bestilte første roman i serien, "Morgenstjernen". Dei to neste bøkene heiter "Ulvene fra evighetens skog" og "Det tredje Riket". Eg har som sagt ikkje lest bøkene, så dette er ikkje ei bokanbefaling. Den kan eventuelt kome seinare. Dette med norskane og svenskane er eg no litt usikker på, men temaet tykkjer eg er kjempespennande. 

Eg har kalla dette innlegget naturen og det overnaturlege. Eg trur mange tenker at naturen er det vi lærer om i naturfag og liknande fag, som tek føre det som er fysisk, materielt, handgripeleg, vitenskapleg, det du kan sjå og ta på eller måle med meir eller mindre avanserte måleinstrument. 

Slik tenkjer ikkje eg, og mange med meg. Der er noko meir. Der er noko som ikkje kan målast med måleinstrument, til dømes kjærleik, glede, sorg, savn, lykke, det vakre og estetiske, og uendelig mange åndelege og uforklarlege fenomen som vanlege folk har erfart gjennom alle tider. Der er noko som rører djupt når ein tek imot eit nyfødt barn, når ein høyrer vakker musikk, når vårsola varmar og fuglane kvitrar, når du ser ein film der nokon ofrar livet sitt for å redde andre. Der er noko meir, noko djupt som folk sensar meir eller mindre intuitivt.

Eg såg ein diskusjon på nettet for mange år sidan der dei diskuterte det tidlegare kristendomsfaget, no KRLE, og kva elevande burde lære om Gud og Jesus og andre ting relatert til kristendomen. Eg skreiv ein kommantar, der og eg foreslo og dra kristendomsundervisninga inn som ein del av naturfagpensumet. Eg fekk ikkje særleg gehør for den kommentaren, men eg meinte det eg skreiv. Eg meinar og trur at den åndelege dimensjonen er minst like reell som den materielle, og altså ein del av naturen.

Som eg har skrive tidlegare så har eg dei siste åra prøvt å lese tidebøner dagleg. Ein ting som har vorte meir og meir klart gjennom denne lesinga er kor nært naturen og naturlege hendingar som til dømes vind, regn, torden, snø og is er knytta opp mot det åndelege. Her er nokre eksempel:

Djup ropar til djup når dine fossar durar. 

Alle dine bølgjer og brot slår over meg. 

Salmane 42:8 

For med glede skal de dra ut, 

i fred skal de førast fram. 

Fjell og haugar bryt ut i jubel framfor dykk, 

alle tre på marka klappar i hendene.

Jesaja 55:12 

Halleluja! 

Lovsyng Herren frå himmelen, 

lov han i det høgste! 

Lov han, alle hans englar, 

lov han, heile hans hær! 

Lov han, sol og måne, 

lov han, alle lysande stjerner! 

Lov han, du høgste himmel, 

og vatnet over himmelen! 

Dei skal lova Herrens namn, 

for han baud, og dei vart skapte. 

Han gav dei sin stad for alltid, 

fastsette ei ordning som ikkje forgår. 

Lovsyng Herren frå jorda, 

store sjødyr og alle havdjup, 

eld og hagl, 

snø og skodd, 

stormvind som set hans ord i verk, 

fjell og alle haugar, 

frukttre og alle sedrar, 

ville dyr og alt fe, 

krypdyr og fuglar med venger, 

Salmane 148:1-10

Nokre vil kansje innvende at dei som skreiv dette ikkje hadde den kunnskapen om naturen som vi har idag, og det hadde dei nok ikkje. Samtidig kan ein spørje seg om dei hadde ei åndeleg innsikt som har gått tapt i store delar av vårt sekulariserte samfunn?

Eg trur at den åndelege dimensjonen er nær oss alle, slik som C.S. Lewis beskriv det i Narnia-bøkene. Ungane berre kraup gjennom eit kleskap og havna i ein annan dimensjon, eit parallelt univers. C.S. Lewis var kristen og bøkene er som ein lignelse; det som liknar eit eventyr, handlar om verkelege sannheiter. 

Knausgård meinar mennesket kan sjå den åndelege dimensjonen viss det festar blikket og klarer å halde det fast. Erik Varden, biskop i den katolske kirke, Trondheim stift, er inne på det same i fleire av sine foredrag der han snakkar om at det vi ser kan bli gjennomsiktig, og vi kan få glimt inn i det som ligg bak.

Eg er litt inne på same tema i dette blogginlegget: Matematikk, kråker og vidder

Og så til slutt. For å gjere det heilt klart, eg ser ikkje på meg sjølv som overtruisk. Eg trur ikkje på nissar, tussar og troll. Eg trur ikkje på huldra, småfolk, fossegrimen, nøkken og draugen og mykje anna. 

Det eg trur på er oppsumert dei oldkirkelege trusvedkjenningane. Det sentrale er at eg trur på Gud, og at der er berre ein (treenig) Gud frå æve til æve, og at Gud vart mennesket Jesus Kristus (samtidig som han framleis var Gud), og at Jesus som historisk person bevega seg mellom det naturlege og det overnaturlege på ein naturleg måte. Han åt mat og drakk vin, gjorde vatten til vin, gjekk på vatnet, stilla stormen, vekte opp døde, helbreda lamme, blinde, spedalske etc. og dreiv ut demonar. Eg trur han gav sitt liv på korset, at han døde for våre synder, og at han stod opp frå dei døde og viste seg for disiplane og seinare mange andre. Det er på dette grunnlaget, eit grunnlag som gjev djup meining, eg tolkar det synlege og det usynlege, det materielle og det åndelege, det naturlege og det overnaturlege.

Kristus Pantokrator.
Gamalt ikon.
"Pantokrator betyr all-hersker eller allmektig og er anvendt i den greske bibeloversettelsen for å gjengi det hebraiske Sabaoth. I Johannes' åpenbaring brukes tittelen om Kristus."(Store norske leksikon)

Tredobbel velsigning

Etter at eg vart katolikk, men også ei stund før, vart eg merksam på at vi har ein del kloster rundt omkring i Norge. Før har eg kanskje tenkt; kva nytte har vi av kloster, kva er poenget, kva er samfunnsnytten, er ikkje det dei styrer med svært innadvendt og ein flukt frå den verkelege verda?

No har eg innsett at det ikkje er slik. Langt derifrå. Klostra har blitt kalt Kirka sine lunger og hjerte. I eitt av sine mange blogginnlegg om kloster skriv Ragnhild Høen: 

"Klostrene er Den katolske kirkes største gave til alle kristne i Norge. Her er det faste tidebønner og messer som alle kan delta i, og her får du sjelesorg og åndelig veiledning fra mennesker som virkelig vier hele sitt liv – alt de er og har – til Gud, i kjærlighet. Det er så sterkt! Må Gud gi oss mange, mange flere munker, nonner og prester i Norge. Må vi fortsette med å se oppfyllelsen av Jesajas profeti – i hele Europa: «Dine gamle ruiner skal bygges opp igjen, du skal gjenreise grunnmurer fra eldgamle slekter.» (Jes 58,12) "

Eg vil då legge til noko her. Klostera er ikkje berre den største gåva til alle kristne, men til alle. Ei velsigning som spreier seg over alt. Eg tenkte eg skulle nevne eit kloster som gjer dette på ein svært konkret måte. 

Dette kan gjerne kallast dagens reklameinnslag.

Klosteret er Tautra Mariakloster og velsigninga det er snakk om er tredobbel (minst). Nonnene i dette klosteret lever eit rutinemessig liv i bøn og arbeid, ora et labora. Arbeidet går ut på å produsere hudpleieprodukt og såper. Det som er litt spesielt er at dei ber for dei som brukar produkta. 

På heimesida deira står det:

"Vi ber for alle som bruker våre produkter, og som gleder andre med å gi dem bort. Vi gjør vårt arbeid som en bønn for fred."

Eg og kona mi Ingrid har kjøpt ein del produkt og er svært svært fornøgde.

Kva meinar eg då med tredobbel velsigning:

Velsigning nummer 1: Vi får forbøn. Når vi brukar produktet vert desse bønene konkretisert. Eg tenker det slik at kva gong eg barberer meg med barberingsåpa frå Tautra, så vert eg velsigna med forbøn. Eller når eg brukar dagkremen laga av agurk så skjer det same.

Velsigning nummer 2: Vi får gode produkt som fungerer. Den tørre huda vert mjuk og barberhøvelen glir lett i det glatte såpeskummet.

Velsigning nummer 3: Vårt kjøp er med på å finansiere drifta av klosteret, slik at dei kan halde fram med sine daglege bøner som så igjen er til velsigning for oss. Kvar ein einaste dag.

Her er barberings-såpa som eg brukar.
Dryg i bruk og skummar godt.

Her er dagkremen eg brukar i fjeset. Som aldrande mann merkar eg at
huda har vorte tørrare, og då må ein til å smøre med krem.
Denne agurk-kremen funkar for meg.

Her på innpakninga av ei einebær skrubbesåpe,
står velsigninga på norsk (øverst) og engelsk (nederst)

Produkta kan kjøpast her: https://www.klosterkrem-saape.com

Ha ei velsigna helg 😇

Herren velsigne deg og vare deg!

Herren la sitt andlet lysa over deg og vere deg nådig!

Herren lyfte sitt andlet mot deg og gje deg fred! 

4. Mosebok 6:24-26

Vargen i Veum

I dagens lesningsgudsteneste, det vil sei dagens første lesning i tidebønsboka for fastetida, kom eg over eit merkeleg uttrykk; vargen i veum. Uttrykket står i ei botspreike av Astérios, biskop av Amáseia på slutten av 300-talet og byrjinga på 400-talet.

Her er avsnittet, der han er Jesus Kristus:

"Da han like etter selv kommer til syne, roper han i egen person og med sin egen røst: „Kom til meg, alle dere som strever og bærer tunge byrder, og jeg vil gi dere hvile" (Matt 11:28). Og hvordan tok han så imot dem som fulgte hans kall? Lett gav han syndenes forlatelse, fort og på et øyeblikk fjernet han det som tynget de bedrøvede. Ordet helliget, Ånden beseglet, det gamle menneske ble begravet, det nye ble født og reiste seg opp ved nåden. Hva mere er det å si? Utlendingen er blitt landsmann, den fremmede sønn, vargen i veum er vigslet, den vanhellige er blitt hellig."

Eg har ikkje lest bøkene om Varg Veum, men eg har sett filmserien som gjekk frå 2007 til 2012. Der var altså Varg Veum ein tøff privatdetektiv som løyste sak etter sak på dramatisk vis. Eg likte godt filmserien utan at eg i det heile tatt tenkte over navnet Varg Veum.

Varg

Men no dukka det altså opp i ei botspreike av Astérios, biskop av Amáseia. Vargen i Veum er vigslet?

Då er det berre å google:

I wikipedia står det: "Varg veum eller varg i veum (norrønsk: vargr í véum) er et norrønt uttrykk, som direkte oversatt betyr ulv i helligdommene eller ulv i tempel, og som ble brukt om personer som ble lyst fredløs etter å ha begått en forbrytelse på et hellig sted eller på et rettssted."

Noko tilsvarande står i Store norske leksikon.

At dette er eit norrønt uttrykk gjorde at eg vart litt mistenksam. Brukte biskopen eit norrønsk uttrykk? Det gjorde han nok ikkje. Eg sjekka eit par andre oversettelsar. Dette er nok ein svært kreativ norsk oversettelse.

I denne samanheng tenker eg også på ein annan Varg, nemleg Varg Vikernes (Greven) som i 1994 fekk ein dom på 21 år for drap og nedbrenning av Fantoft stavkirke. Ein slags Varg i Veum.

Då vert dette eit sterkt utsagn om kva som skjer med den som tek i mot innbydelsen, når Jesus seier „Kom til meg, alle dere som strever og bærer tunge byrder, og jeg vil gi dere hvile". 

Då skjer det noko:

Utlendingen blir landsmann
den framande blir son
vargen i veum blir vigsla
den vanheilage blir heilag

Då er det håp for alle, til og med for vargr í véum. 

Som biskop Astérios seier: "Ordet helliget, Ånden beseglet, det gamle menneske ble begravet, det nye ble født og reiste seg opp ved nåden."

I desse dagar med mange flyktingar frå krigen i Ukraina kan det også være på sin plass å reflektere over at utlendingen blir landsmann og den framande blir son. 

Kanskje vi (eg) kan bidra litt til at dette skjer?

Dei et ikkje spelt i Texas

Tittelen på dette innlegger er inspirert av boka "Dei tek ikkje tran i Texas" av Sigmund Falch (kan anbefalast for dei som ynskjer å forlenge livet). 

Vi, det vil sei eg og Ingrid, har nettopp komt tilbake frå ein tur til Texas. Fire veker på besøk hos Helga (datter), Eric (svigerson), Filippa og Karl (barnebarn). Houston i Texas. Og det var kjempekjekt!!!

Huset til Helga og dei
(midt i bildet), som dei flytta inn i rett før jul.

Eg og Filippa

Karl har sovna

Her har vi planta eit ferskentre.
Fotograf: Filippa

Houston er ein storby med over to millionar innbyggarar. I nærliggande drabantbyar og byggefelt rundt Houston er der over fem millionar innbyggarar.

Så det er mykje folk, i alle fall samanlikna med Rovde med våre cirka tre hundre sjeler.

Eg tenkte eg skulle skrive litt om nokre observasjonar, ting som er annaleis, ting eg likar og ting eg mislikar. 

Observasjon nr. 1: La meg starte med at det er stort. Alt er stort.

Det vert sagt at alt er større i USA, og i Texas er det enno større. Eg veit ikkje om det er sant, men det meste er i alle fall større enn i Norge.

Bilane er større, doskålene er større, butikkane er større, matporsjonane (på kafear og restaurantar) er større, melkeflaskene og juiceflaskene er større, husa er større (og billigare enn i Norge), kjøleskapa er større, parkeringslukene er større, vegane er breiare, kirkene er større (og fleire), avstandane er større og så vidare.

Der Helga og dei bur, i eit nytt byggefelt i eit landleg område, Decker Farms, er ein heilt avhenging av bil. Når vi skulle kjøpe matvarer køyrde vi vanlegvis til H-E-B i Tomball, ein kjempediger daglegvarebutikk som hadde det meste og vel så det. Og det tok si tid (19 minutt å køyre). Ikkje minst når vi prøvde å finne ingrediensane til det heimebaka speltbrødet vi brukar heime. 

Her er oppskrifta:

--------------------------------------------

Speltbrød 2 brød

650 g speltmjøl sikta
250 g sammalt speltmjøl
60 g solsikkekjerner
50 g havregryn
100 g linfrø
1ss salt
1 liter lunka vatten
50 g chiafrø
1 pakke gjær

Slik gjer du:

1. Rør saman alle ingrediensane til ein laus deig. La deigen heve i cirka 30 minutt under eit klede.
2. Hell deigen over i to godt smurte former . La heve i ca 45 minutter.
3. Sett formene i ovnen og steik brøda på 225 grader i 40 minutter. Ta dei så ut av formene og steik dei opp ned på rist i 15-20 minutt til. Dette gjer at skorpene blir sprø.
   

--------------------------------------------

Observasjon nr. 2: Vi fann ikkje speltmjøl, så vi måtte bruke "All purpose flour" (kveitemjøl) og " Whole wheat flour" (sammalt kveitemjøl) i staden. Så altså, til tross for eit enormt utvalg av alt muleg, så hadde dei ikkje speltmjøl. Vi kunne vel ha funne det på ein eller annan spesialbutikk, men det gaddakje vi. Speltmjøl er tydelegvis ikkje særleg populært i Texas. Derav overskrifta.

Dei et ikkje spelt i Texas! I alle fall ikkje folk flest. Det du ikkje finn på H-E-B er sære greier.

Observasjon nr. 3: Eg laga ei engelsk brødoppskrift til Helga og dei (mest for Eric svigerson sin del), og då brukte eg gram som i originalen, vel vitande om i USA brukar dei ikkje gram. 

I Norge har vi det metriske system som vart innført ved lov av 22. mai 1875. Som prefiks for desimale delar av einingane innførte vi desi-, centi- og milli- etter dei latinske orda for 10, 100 og 1000, medan dekadiske multipla skulle ha prefiksa deka-, hekto- og kilo- etter dei greske orda for 10, 100 og 1000. Eksempel: Eit milligram er eitt tusendels gram. Ein kilometer er 1000 meter. Enkelt!

Texas (og resten av USA) brukar dei det imperiske systemet. Dette er ei heilt anna og svært forvirrande system. For lengde brukar dei inches (tommar =  2,54 cm), feet (33,38 cm eller 12 inches (!!!)), yard (91,44 cm eller 3 feet (!)) og miles (1609,433 meter eller 1760 yards (???). Det blir ikkje betre når ein snakkar vekt. Der er det grain, ounce, pound, stone og ton (eg orka ikkje legge inn tala her). Heller ikkje for volum er det lett. Der er det fluid ounce, pint, quart og gallon (eg orka ikkje legge inn tala her heller).

Dette imperiske systemet, viss ein i det heile tatt kan kalle det system, tykkjer eg er svært irriterande. Å finne ut kiloprisen på noko eller bensinprisen pr. liter er krevande. Å finne ut kor stort eit hus er (oppgitt i square feet) er krevande, for ikkje å snakke om kvadratmeterpris i norske kroner. 

Så, over til noko heilt anna. Turgåing.

Observasjon nr. 4: Viss du ikkje vil bruke bil men gå litt rundt i nærområda, så er ikkje det berre berre. Eg er no vant med at ein kan gå stort sett der ein vil, men eg oppdaga etter kvart at slik er det ikkje i Texas. Du har no bydelar der det finns fortau, f.eks. the Woodlands som vi reiste til av og til, og du har parkar med flotte turstiar. Men då må du altså køyre bil for å kome dit. Eg gjekk mange turar rundt i byggefeltet der vi budde og prøvde å finne veiar, stiar, der ein kunne gå tur. Byggelfeltet ligg trass alt i landlege omgivelsar. Alle stadar vart eg stansa av "private road" eller "no entrance". Eric svigerson sa at han absolutt ikkje ville gå inn på på andre sin eigendom. Etter måten han sa det på, skjøna eg at dette var blodig alvor. 

Vi fann heldigvis områder innanfor byggefeltgrensa
der det var fint å gå tur 😃

Ein dag prøvde vi å gå langs hovudvegen frå byggefeltet til nabobyggefeltet. Vi gjekk ute i grøfta, og det gjekk heilt fint. Har lang trening i grøftegåing langs hovudvegen på Rovde. Så kom det nokre bilar, og dei stoppa nesten heilt opp og køyrde sakte forbi. Vi forstod etter kvart at dette var ikkje normal oppførsel i Texas. Du skal ikkje gå langs vegen i grøftekanten i Texas! Dei trudde sikkert det hadde skjedd noko gale? Etter kvart holdt vi oss lydig innafor grensene til byggefeltet og gjekk tur etter beste evne der.

Så, over til noko heilt heilt anna. Kristendom.

Observasjon nr. 5: I Texas står kristendomen sterkt, i alle fall når ein baserer det på enkle turistobservasjonar. 

Når ein køyrer litt rundt så dukkar det opp kirker over alt. Alle slags kirker. Flate, høge, runde, nedslitte, nye, prangande, anonyme og så vidare. Mange kirker. Veldig mange kriker. Enkelte plassar tett i tett. 

Nokre er så store at ingen skulle tru at noko slikt kunne eksistere. Eit døme på det siste er kirka der Eric svigerson jobbar som designer. Lakewood church. Kirkeromet er eit tidlegare basketball-stadion. Denne kirka er visst nok turistattrakson nr. 2 i Houston. NASA er nr. 1. Å vere på gudsteneste der var litt annaleis enn å være på gudsteneste i Rovde kirke for å sei det sånn.

Lakewood Church er gedigen med sine 16 800 sitjeplassar.
Men to engelske og ei spanske gudstenester på søndag samlar dei omlag 40 000 personar.

Ein av dagane stakk eg innom bokhandelen Barnes & Noble og såg litt på utvalget i kristne bøker, og det var enormt. Berre utvalget av biblar hadde ein heil seksjon.

Biblar på Barnes & Nobles.

Så til slutt. Skikk og bruk.

Observasjon nr. 6: I Texas er folk svært hyggelege. Smilande, pratsomme og høflege. Dette er spesielt synleg i serviceyrker, til dømes på restaurantar og butikkar, men eigentleg ganske generelt, over alt. Og det gjer faktisk noko med stemninga når nokon smiler til deg og spør "how are you today sir?". Som nordmann blir du litt satt ut av eit slikt spørsmål og og svarar kansje litt famlande "not too bad". Etter kvart innser ein at dette berre er overfladiske høfllegheitsfraser som ikkje stikk så djupt. Mannen i kassa er sikkert ikkje så veldig interessert i korleis eg har det. 

Men likevel. Det gjer noko med dagen og stemninga, og bidrog til fire kjekke veker.

Klar for heimreise.
Stormkast og regn på tvers ventar heime.

Sankta Lucia og andre martyrar

Idag, 13. desember, er det Luciadagen, feiringa av martyr og helgen Lucia av Sicilia. Denne feiringa er ei av mange feiringar og merkedagar i kirkeåret, og er også å finne på primstaven som du kan lese meir om her: Primstav.

Sankta Lucia av Sicilia
Maleri av Francesco del Cossa

Eg skriv ikke om Lucia fordi ho har vore så sentral i mitt liv og i vår familie. Luciadagen er vel litt viktigare i Sverige, men mange har det som tradisjon her i Norge også. For dei fleste handlar det vel om ein stemningsfull lysfest i mørketida, med fine songar og kanskje lussekattar? Og det er flott.

Grunnen til at eg hadde lyst å skrive om Lucia er at ho var martyr. 

På katolsk.no (klikk på link for å lese heile teksta) står det: Den hellige Lucia ble født rundt 286 (283?) i Siracusa (Syrakus) på Sicilia i Italia. Hun er en historisk skikkelse som uten tvil led martyrdøden i Siracusa, sannsynligvis rundt 304 i forfølgelsene under keiser Diokletian (284-305). 

Der er fleire legender knytta til Lucia, men desse kan ein ikkje lite på som sanning. Men det ein kan seie med stor sikkerheit er at ho døde som martyr, at ho vart drept på grunn av den kristne trua. Og ho var ikkje den einaste. Frå den den tidlegaste kirka, etter Kristi himmelfart og fram til keiser Konstantin innførte kristendom som statsreligion i Romariket, vart dei kristne forfulgt. Mange vart korsfesta slik som Jesus, manga vart kasta til løvene i Colloseum, andre brent på bålet. Mange vart drept på andre måtar. 

Dette er mørke historier.

Passar det seg då med ein lysfest når ein kjenner bakgrunnen? Ja det gjer det. Dette er mørke historier som peikar på lyset. Dei vitnar, og ordet martyr tyder faktisk vitne, om personar som har sett lyset, som har sett inn i ei anna og større verkelegheit enn det jordiske livet, som har sett og møtt Jesus, han som sa om seg sjølv, "eg er verdens lys". 

I Stavanger kan ein sjå denne lysreklama.
Den er heldigvis freda.

Ein av kirkefedrene, Tertulian (155 - 240), skreiv at "martyrane sitt blod er kirka sitt såkorn". Dette var ikkje berre eit fromt utsagn, men ein beskrivelse av det som faktisk skjedde denne tida. Til tross for denne forfølgelsen, desse drapa og all lidelsen, så auka antal kristne dramatisk. 

Lyset spreidde seg og vart sterkare og sterkare.

Det same har skjedd på andre stadar til andre tider. I Kina, der dei kristne er utsatt for forfølgelse, restriksjonar og undertrykkelse i våre dagar, delvis med fengsling og tortur, har resultatet blitt ein veksande kristen undergrunnsbevegelse. Sjå denne oppsiktsvekkande artikkelen på E24 frå 2014 :  – Kina vil om få år bli verdens største kristne land.

Liknande ting skjer i Iran. 

Lyset spreier seg.

Ei av dei sterkaste martyrhistoriene eg har lest, er historia om Maxmilian Kolbe . Han var ein katolsk prest som i 1941 gjekk i døden i staden for ein familiefar i konsentrasjonsleiren Auschwitz. 

Maxmillian Kolbe

Her er eit lite utklipp av historia på katolsk.no: 

"En dag i slutten av juli trodde vaktene at en fange i brakke 14 var rømt, og kommandanten beordret i henhold til reglementet at ti menn fra samme brakke skulle dø som hevn. De skulle sulte i hjel i den beryktede underjordiske mørkecellen. Senere viste det seg at det ikke hadde vært noen rømming, fangen ble senere funnet druknet i leirlatrinen. Fangene sto på appellplassen i stekende sol, og ti mann ble vilkårlig valgt ut. En av dem, sersjant Franciszek Gajowniczek, skrek ut i desperasjon: «Min hustru og mine barn, jeg skal aldri se dem igjen!» Til allmenn bestyrtelse gikk da Kolbe frem fra rekkene og tilbød seg å ta hans plass. «Hvem er du?» spurte leirkommandanten, SS-oberst Fritsch, som ble kalt «slakteren». «Jeg er en gammel katolsk prest», svarte Kolbe. SS-mannen var likeglad med hvem som gikk i mørkecellen bare antallet stemte. Dette var første og eneste gang i Auschwitz' historie at noen frivillig gikk i døden i en annens sted.

Maximilian ville gjerne at hans medfange skulle komme hjem og ta vare på hustru og barn. Som katolsk prest ville han derimot ta vare på sine medfanger og hjelpe dem til en god død. Det gjorde Kolbe. Sultebrakkens helvete, hvor de nakne menn langsomt ble tæret bort, ble forvandlet til en liten helligdom med bønn og sang, omsorg og tillit. Medfanger i nabobrakkene, hvis skrik hadde lydt inn til dem, begynte å lytte. Også vakten undret seg. Ofte merket de ikke at SS-mennene kom ned i bunkeren, og de stanset først sangen og bønnene når vaktene brølte til dem.

De tigget om brød og vann, som de selvfølgelig ikke fikk. Hvis noen av dem nærmet seg døren når SS-mennene åpnet den, ble de sparket i magen eller skutt ned. Kolbe holdt ut bedre enn de fleste, han tigget ikke og klaget ikke, og han holdt de andre oppe så langt han kunne. Etter hvert ble de så svake at bønnene ble til hvisking. De fleste lå avkreftet på gulvet, men Kolbe sto eller knelte midt i rommet. To uker gikk på denne måten mens den ene etter den andre døde, inntil bare fire var igjen. Bare Maximilian var ved bevissthet.

Dette fant kommandanten var nok, han trengte cellen til nye fanger, og den 14. august sendte han ned en tysk kriminalfange som het Bock og som ga de overlevende en sprøyte karbolsyre (fenol) i håndleddet. Maximilian var den siste. Han ba en bønn og rakte selv frem armen til sprøyten som gjorde ende på hans liv, 47 år gammel. Dødsattesten angir med tysk grundighet dødsøyeblikket til kl 12.30. Det var dagen før festen for Marias Opptakelse i Himmelen, da hans lik ble kremert sammen med 80 andre fanger.

Maximilian Kolbes heltedåd ble kjent både i Auschwitz og andre steder, og etter krigen brakte alle aviser artikler om denne «vår tids helgen». "

Kolbe vart saligkåra 17. oktober 1971 av pave Paul VI (1963-78) i Peterskirka i Roma og helligkåra som martyr av pave Johannes Paul II (1978 - 2005) på Petersplassen. 

Franciszek Gajowniczek, familifaren som Maxmilian redda livet til, var til stades på begge kåringane.

Her helsar Franciszek på pave Johannes Paul II

Slike historier tykkjer eg absolutt er lys i mørkret. 

I johannesprologen (Joh 1:1-14) står det innledningsvis:

I opphavet var Ordet,

Ordet var hos Gud,

og Ordet var Gud.

Han var i opphavet hos Gud.

Alt vart til ved han,

og utan han vart ikkje noko til.

Det som vart til i han, var liv,

og livet var lyset for menneska.

Lyset skin i mørkret,

og mørkret har ikkje overvunne det.

Litt seinare, i vers 9 kjem det som vi snart skal feire i jula, at Jesus blir født, han som i Johannesprologen vert kalla både Ordet, liv og lys, det sanne lyset:

Det sanne lyset, 

som lyser for kvart menneske, 

kom no til verda.

Landet til dei levande

Eg sit og skriv på tampen av kirkeåret.  Det er 24. november. Førstkomande søndag er det første søndag i advent som er starten på det nye kirkeåret.

I den katolske kalendaren er november ein månad der ein har større fokus på dei som har gått forut for oss ut av denne verda, dei som er døde. Spesielt første veka i november, med alle-helgens-aften (halloween), alle-helgens-dag og alle-sjelers-dag, på mandag, tirsdag og onsdag. 

Desse dagane og denne månaden minnes vi våre kjære som er døde. For meg personleg gjeld dette ein bror, Per Arne som var mammas førstefødde og som døde rett etter fødselen i 1951,  pappa Sverre som døde i ei gravemaskinulykke i 1973 då eg var 15 år gamal, mamma Oline som døde i 2018, og svigermor Synnøve som døde i august no i år.  

Som alle andre levande nærmar eg meg døden eg også. Eg er nermare idag enn eg var i går for å sei det sånn. Slike ting kan være tungt å tenke på, vi vil no helst leve. Leve, le, oppleve, nyte, ete god mat, lage noko fint, plante eit tre, oppnå noko, nå eit mål, halde rundt nokon, gråte til ein gripande film, få fisk på kroken, ligge i lyngen, sjå på kråkene og så vidare. Fill in the blanks.

Vi vil no helst leve, sjølv om det ikkje alltid er så enkelt, sjølv om det er krig og elendigheit ikkje så langt borte frå oss, sjølv om sjukdom, pandemiar og andre plager treff oss, sjølv om  . . .  

Vi vil no helst leve, og vi vil no helst ha det godt. Ha eit godt liv midt opp i alt.

Eg har vorte meir og meir glad i salmane i Bibelen. Dei er så jordnære og realistiske, ikkje minst når det gjeld vanskelegheiter, liv og død. I desse salmane (og andre plassar, f.eks. Jes 38:11) har eg kome over ei setning som gjer noko med meg kvar gong eg les den, ei setning som i alle fall for meg nesten viskar ut grensa mellom liv og død, og skaper eit levande brennande håp.

Setninga er; landet til dei levande. Kvar gong eg les denne setninga treff den hjertet og eg vert visjonær. Eg ser eit landskap eg har lyst å gå inn i, eg ser vidder, fjell og blå himmel.

Landet til dei levande
Foto: Dag Knardal

Her er eit eksempel frå ein av salmane, nemleg salme 116, vers 1 til 9:

Eg elskar Herren ,  

for han høyrde mitt rop om nåde. 

Han vende øyret til meg,

eg vil kalla på han alle mine dagar. 

Dødens band snørte seg om meg,

redsler frå dødsriket nådde meg,

eg fann berre naud og sorg. 

Då kalla eg på Herrens namn:

«Å, Herre , berg livet mitt!»

Herren er nådig og rettferdig,

vår Gud er mild. 

Herren vaktar dei uvitande,

han kom meg til hjelp då eg var langt nede.

Kom til ro att, mi sjel,

Herren har svara deg! 

Ja, du har fria mitt liv frå døden,

auget frå tårer og foten frå å snubla. 

Eg skal ferdast for Herrens andlet

i landet til dei levande.

Landet til dei levande slik eg les det, er den himmelske dimensjonen eller Gudsrike-dimensjonen, og det handlar ikkje om dei døde eller "plassen" der dei døde er, men om at i denne dimensjonen er dei døde levande; om livet etter døden som er det kristne håpet, og ikkje minst om å gå inn i denne dimensjonen, landet åt dei levande, medan vi lever det som vi vanlegvis kallar livet. Gå inn i dette landet der vi kan ferdast for Herrens andlet og få ro og fred i sjela. Gå inn i dette landet som fløymer av melk og honning (4. Mosebok 14:8). Det er det vi ber om når vi ber "Fader vår"; 

Lat ditt rike koma.

Lat viljen din råda på jorda

slik som i himmelen.

Og jorda kan her bytast ut med meg eller deg. Lat viljen din råda i meg slik som i himmelen. Lat meg få vandre i landet til dei levande og lat alt det levande, alt det gode og livgjevande som er i himmelen få råde i meg, få prege meg, få lyse opp i mørkret. Lat det fløyme av melk og honning.

Nokre vert kansje tunge til sinns av mørkret i november, når det er krig og uro i verda, når det er sjukdom og motgang, når det er "Black Week" ( 😀) etc. Nokre føler det er mørkt nesten heile tida. Nokre har kansje til og med lyst å slutte å leve.

Eg vil kome med ei oppmoding til alle, anten ein har det ganske bra eller heilt forferdeleg eller noko midt i mellom. Gå inn i landet til dei levande. Det pussige er at dette landet ligg rett framfor nasa på oss alle. Det einaste vi treng er å rope som i salmen; «Å, Herre , berg livet mitt!». Eller noko i den dur. Det skal ikkje så mykje til. Ein treng sikkert ikkje rope heller. Gud høyrer.

Gud er ikkje ein Gud for døde, men for levande (Luk 20:38).

Vi er ikkje åleine

I 1998 budde vi, det vil sei eg, Ingrid, Sigve, Ragna og Helga, i Sykkylven. Ein varm sommardag drog vi til Vike-elva for å bade. Eg køyrde motorsykkel, ein Honda VT 800, importert frå USA. Ein såkalla "soft chopper", der du har litt høgt styre og sit litt tilbakelent.

Honda VT 800

Vi hadde to jenter på besøk som hadde lyst å prøve å sitje på sykkelen, så eg køyrde først ei av dei til badeplassen, medan Ingrid køyrde bil og tok med seg borna våre. Så køyrde eg heim for å hente den andre jenta. Det var sol, det var varmt, det var laurdag og livet var herleg.

På vegen skulle eg passere Sykkylven sentrum i 80-sone på forkjørsveg. Normalt grei skuring. Der det idag er ei rundkøyring og nedsett fart, var det den gongen ei avkøyrsle inn til sentrum. Dei som kom frå motsatt retning (frå høgre) måtte då vente til banen var klar før dei køyrde inn. 

Eg køyrde mot dette krysset og ante fred og ingen fare. I det eg var ca. 100 meter frå kysset såg eg plutseleg ein stor van som tok til å krysse vegen. Eg fekk panikk og bremsa. Det som så skjedde gjekk så fort at eg ikkje kan hugse nokon detaljar. Det eg veit, er at eg plutseleg rulla bort over asfalten mot høgre  fram til ein midtrabatt, medan sykkelen for rett inn i bilen.

Sykkelen vart totalvrak etter denne smellen, medan eg var bortimot uskadd. Eg reiste meg opp og var i ekstremt god form og svært gira. Det var som sagt laurdag, og det var mykje folk i sentrum. Det samla seg no masse folk rundt meg, og eg prata og flira. Så, etter nokre minutt, gjekk adrenalin-kicket over. Det svimla for meg, eg vart kvalm og måtte sette meg på midtrabatten. Så kom smertene sigande. Eg var mørbanka.

Ein politibetjent kom bort til meg. Han sa han hadde sett på det som skjedde i det det skjedde, og meinte det var heilt utruleg at eg overlevde. "I dag" sa han "hadde du englevakt!"

Og ja, det trur eg. Eg hadde englevakt. 

No er dette eit uttrykk som mange brukar, kanskje utan å tenke over om det faktisk er sant, men eg trur altså at det sant, at englar finnes og at dei er aktive og grip inn i enkelte situasjonar. Eg trur på verne-englar (skyts-englar), men også andre typer englar.

Faktisk fekk eg inn denne trua då eg var liten. Når vi skulle legge oss, kom mor mi inn og vi bad i lag denne bøna:

Kjære Gud Fader i himmelens slott,
takk for i dag eg har hatt det så godt.
Eg vil være så god og så snill,
det må du Jesus hjelpe meg til.
Send dine englar å passe på,
alle dei store og all dei små.
Så kan eg sove så trygt og så godt,
kjære Gud Fader i himmelens slott.

Eg trur verne-engelen min hadde det travel då eg var liten. Eg var ein ulykkesfugl. Broten hand, hol i hovudet, utslått framtann, ramling frå tre ned på steingardar og ned i elver, to-etasjers fall i steintrapp og diverse andre blodige hendingar og skumle nestenulykker.

I Bibelen

Det kristne verdensbildet innheld både den synlege og den usynlege verkelegheita. Vi trur at englane er ein del av skaparverket, og bibelen er full av englar og referansar til englar.

Her er nokre få smakebitar vedrørande verne-englar:

Frå Gamle Testamentet: 

‘ Sjå, eg sender ein engel føre deg for å ta vare på deg på vegen og føra deg til den staden som eg har gjort i stand. ‘ 2. Mosebok 23:20

‘ For han skal gje englane sine påbod om å verna deg på alle dine vegar. Dei skal bera deg på hendene så du ikkje støyter foten mot nokon stein. ‘ Salmane 91:11-12

Frå Nye Testamentet: 

' Ta dykk i vare så de ikkje ser med forakt på ein einaste av desse små! For eg seier dykk: Dei har sine englar i himmelen som alltid ser andletet til min himmelske Far. ' Matteus 18:10 

 ' Er dei ikkje alle ånder som tener Gud og blir utsende for å hjelpa dei som skal få frelsa i arv?' Hebrearane 1:14

I den katolske Kyrja er der lange tradisjonar på å inkludere englar i bøner og diverse liturgiske tekster; rett og slett i normal praktisering av den vanlege kristne trua. Arnfinn Haram har for eksempel skrive om ei gamal engle-bøn, og den lyder slik:

Herrens Engel

Du Guds engel, vokt meg, vern meg,

i din omsorg styr og bær meg,

med Guds ord opplys og lær meg! Amen.

Verne-engel

Vil du vite meir om verne-englar kan du lese her: De hellige verneengler.

Ein stor himmelhær

Nei, vi er ikkje åleine. Det kristne verdensbildet har gjennom alle tider rekna med og erfart hjelp frå den usynlege verda. Og det er ikkje berre verne-englar, men erke-englar, kjerubar, serafar, livsvesen og tenande ånder etc. Desse har ulike oppgåver og funksjonar. Nokre er bodberarar, nokre krigarar og altså nokre er verne-englar etc.. 

Du kan lese meir om dette her: Med engler og erkeengler...

Vi nermar oss ei høgtid, Jul, og der spelar også englane sentrale roller. Til og med ei himmelhær som syng.

Her er siste del av jule-evangeliet.

Det var nokre gjetarar der i området som var ute på marka og heldt vakt over flokken sin om natta. Med eitt stod ein Herrens engel framfor dei, og Herrens herlegdom lyste kringom dei. Då vart dei gripne av stor redsle.  

 

Men engelen sa til dei: «Ver ikkje redde! Sjå, eg kjem til dykk med bod om ei stor glede, ei glede for heile folket: I dag er det fødd dykk ein frelsar i Davids by. Han er Messias, Herren. Og det skal de ha til teikn: De skal finna eit barn som er sveipt og ligg i ei krubbe.» 

 Brått var det ein stor himmelhær saman med engelen; dei lova Gud og song:

 «Ære vere Gud i det høgste,

og fred på jorda

blant menneske Gud har glede i!» 

LUK.2.8-14

Det finnes alstå ei bibelsk lære om englane. Men det finnes også mange rare og falske oppfatningar, til dømes i ein del nyreligiøse miljø. I protestantiske kretsar har ein kanskje vore litt redde for at fokus på englar skal ta fokus vekk frå Jesus. Det kan sjølvsagt skje at englane får for stor plass, og det er ikkje bra. Men englane er no nettop Jesus sine tenarar, dei er hans hær, hans syngande hær, som er der for å hjelpe oss på vegen. 

Vi er ikkje åleine.

P.S.: Det finnes utallige vitnesbyrd om englar som har gripe inn på overnaturleg vis, også frå folk som har sett englar. Eg kjenner personleg ei som har sett englar mange gongar.

LES OGSÅ: Englesong

Den store kjærleiken

Idag vil eg skrive om den store kjærleiken. Nokon vil kanskje tenkje; er det ikkje skrive nok om det temaet? Er det ikkje skrive nok bøker og diktverk, laga nok filmar, holdt nok svulstige talar om dette temaet? Er der noko å tilføye?

Vel eg har ei heilt unik historie å kome med som ingen andre har skrive, og som berre eg kan skrive. For meg er den store kjærleiken ein unik person, one of a kind, nemleg mi Ingrid.

Mi Ingrid 💖
Borgund Folkehøgskule 76-77

Det starta tidleg. Eg gjekk første året på ingeniørhøgskulen i Fagerlia/Ålesund, og Ingrid gjekk på Borgund folkehøgskule. 1976 - 1977. Eg var 18 år (mai) og hadde nettop kjøpt min første bil, ein Volvo Amazon. Ingrid fylte 17 i september.

Eg fyller bensin på min første bil.

Eg budde på hybel saman med ein kompis, Sigbjørn Runde, og vi tok ofte bilturar til Borg (som vi kalla skulen) for å sjekke ut damer. Vi var rett og slett på damejakt. I etterkant må ein vel sei det vart ei vellukka jakt for begge to. Vi fann oss damer.

No visste eg om Ingrid frå året før, då eg gjekk på yrkesskule i Ørsta. Vi hadde møttes fleire gongar, og eg likte det (den) eg såg, men ho viste ikkje særleg interesse for meg. Ho var visst opptatt også, altså saman med ein annan.

For meg starta det ein kveld ein gong ut på hausten. Vi var ein heil gjeng, inklusive Ingrid, som var samla hos dotter til ein av lærarane. Så vart det bestemt at vi skulle gå ein annan plass. Ingrid sa at ho ikkje hadde lyst å være med. Då sa eg, "viss du ikkje vil være med, så kjem eg bære deg med!". Dette viste seg å være eit svært godt sjekketriks. Ingrid vart visst momentant forelska.

Så gjekk no dagane. Det vart no litt kyssing, eller klining som vi kalla det den tida, og Ingrid ville no ha svar på om vi var i lag. Eg drog litt på det, måtte vente og kjenne litt meir etter. Eg syntes det var kjekt å ha nokon å kline med men var usikker på framtidsutsiktene.

For Ingrid vart dette ei vanskeleg tid. Ho var utålmodig etter å få svar. Situasjonen varte faktisk ein heil månad. Så ein kveld vi var ute og spankulerte kjende eg at tida var inne. Eg drog med Ingrid ned ein sti gjennom eit skogholt. Så stoppa eg, snudde meg mot Ingrid og sa at eg hadde bestemt meg, eg ville ha henne, eg ville være i lag med henne. Så vidt eg hugsar vart det sterke kjensler som utfolda seg. 

Så vart det mykje greier og greier. Turar, klining, snakking og mykje moro. 

For nokre dagar sidan gjekk vi ein fjelltur til Høystakken (i Breiteigfjella mellom Rovde og Syvde). Litt av bakgrunnen og motivasjonen for å gå dit, var at vi gjekk dit på ski i denne første perioden i forholdet. Då vi var ugifte og nyforelska. I samband med dette fann eg fram nokre gamle fotografi få turen. Fotograf var Hallvard Hånes som var med som kjentmann og suppekokar. (Sånne gamle bilete heiter fotografi og er tekne med eit fotografiapparat).

Saken er den, at når eg ser på desse fotografia, og ser Ingrid, så kjenner eg det. Eg kjenner på den første kjæleiken. Den store kjæleiken.

Så vart det bryllaup sommaren 1978 i Ørsta kyrkje. Eg var 20 år og Ingrid 18. 

Frå fotoalbumet.

Ankomst til Ørsta kyrkje i vår blankpolerte Volvo.

Inngang

Vigslar og svoger, Rolf Schanke Eikum talar til oss.

Etter vigselen.
Hugsar eg hadde vondt i kjakane etter uvanleg mykje smiling.

Så gjekk åra. Tre born vart laga, fødde, elska og oppfostra. Det vart arbeid og flytting hit og dit.

Så kom eit mørkt kapittel som eg har skrive om før, nemleg ekteskapskrisa som starta i 1989. Vi har ikkje berre hatt gode dagar. Slett ikkje. Men denne krisa har nok prega livet vårt sterkt etter at alt ordna seg. For eksempel det at vi likar best å være i lag. Vi har ikkje behov for avstand, eller å gå våre egne vegar. Vi likar å være ilag, gå i lag, reise i lag, fare på hytta i lag, fiske i lag og så vidare. 

For meg er Ingrid framleis eit uutgrunneleg mysterium. Det er så rart at eg ikkje blir lei. Ho er på ein måte ei utømeleg kjelde til liv, kjærleik, glede og velsigning. Igjen og igjen og igjen. Kva har eg gjort for å fortene til eit slikt skattkammer? 

Det er med denne bakgrunnen orda i Høgsongen 8:6 vert mine ord til Ingrid.

Set meg som eit segl på hjartet ditt, 
eit stempel på armen din! 
For kjærleiken er sterk som døden, 
lidenskapen ubøyeleg som dødsriket. 
Han brenn som logande eld, 
ein Herrens loge.

Ingrid 2022 💖,
tilbake på Høystakken.